Gülay KUYUCU- Orhan AŞAN/VAN, (DHA)- DOĞU Anadolu Bölgesi’nde kadınların ekmek pişirmek için kullandığı tandırın, sağlık sorunlarına yol açtığı belirtildi. Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Sebahattin Çelik, yaptıkları 5 yıllık araştırmada tandırın yanıklarının yanı sıra dumanının da birçok rahatsızlığa neden olduğunu söyledi. Tandırla ilgili yapılan araştırma, 5- 6 Haziran’da düzenlenecek ‘Yanık Sempozyumu’nda ele alınacak.
Yörede kadınların ekmek yapımında kullandığı tandırlar, Van’da mercek altına alındı. Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nce proje kapsamında oluşturulan sağlık ekipleri, tandır ile ilgili geniş çaplı araştırma yaptı. Tandır ve tandır dumanıyla ilgili alan araştırması yapan ekipler, 13 ilçe ve merkezde saha çalışması gerçekleştirip, Van’daki 750 muhtardan 529’una ulaşarak, anket yaptı. Ankette, muhtarların bulunduğu yerleşim yerlerinde kaç hanenin ve kaç tandırı olduğuna, yakmak için nelerin kullanıldığına kadar cevaplar aranırken, hastanenin yanık merkezine gelen 4 bin 500 tandır yanığı vakası da incelendi. Yıllar süren araştırmalar kapsamında, tandıra düşerek hayatını kaybeden kadın ve çocukların yanı sıra yine kadınlarda fazla görülen hastalıklar saptandı.
‘YEMEK BORUSU KANSERİ, BÖLGEDE KADINLARDA FAZLA’
Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Sebahattin Çelik, yemek borusu kanserini bölgede özellikle kadınlarda fazla gözlemlediklerini belirterek, “Dünya geneline baktığımızda bu hastalık, erkeklerde daha fazla görülüyor. Burada ise tam tersi ve kadınlarda daha fazla görülüyor. Bunun nedenini araştırdığımızda, kadınlarda tandır dumanına uzun süre maruz kalmalarıyla sağlıklı bireylere göre daha fazla yemek borusu kanserini tespit ettik” dedi.
Van çevresinde tek yanık merkezinin Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde olduğunu belirten Doç. Dr. Çelik, genelde kadın ve çocukların geldiğini belirterek, “Yaklaşık 4 bin 500 ile 5 bin arası bizde yatan hastaların verilerini inceledik. Bunlardan yüzde 10’unun tandır yanığı olduğunu gözlemledik. Yakın zamanda yaşlı bir teyzemiz, tandıra düşüp, yanarak, hayatını kaybetti. Biz de bununla ilgili yöneticilerde ve vatandaşlarda farkındalık oluşturmak ve beraberindeki sağlık sorunlarını masaya yatırmak için çalışma başlattık. Özellikle toplumun dezavantajlı kesimini etkiliyor” diye konuştu.
‘KADINLARDA KOAH VE GÖZ PROBLEMLERİ GÖZLENDİ’
Tandır yanıkları, tandır dumanı ve beraberinde oluşturduğu hastalıklarla ilgili araştırmalarda, tandırda ekmek pişiren kadınlarda sigara içmemelerine rağmen KOAH da gözlendiği belirtildi. Hastaneye başvuran kadınların öykülerine baktıklarında uzun yıllar tandır dumanına maruz kaldıklarını gördüklerini belirten Doç. Dr. Çelik, “Bunların yanı sıra yüksek ısıya ve dumana maruz kalan kişilerin gözlerinde de sorunlar oluşuyor. Bu ciddi halk sağlığı sorunudur” dedi.
Tandırla ilgili saha çalışmasında gerekli veriler elde ettiklerini belirten Doç. Dr. Çelik, daha sağlıklı ekmek pişirmenin mümkün olabileceğini kaydetti. Daha sonraki aşamada tandır dumanının kimyasal olarak içindeki molekülleri analiz edeceklerini anlatan Çelik, “Elde ettiğimiz tüm verileri toplayıp bir rapor yazacağız. Bununla ilgili çalıştay raporu hazırlıyoruz. Bunu da 5-6 Haziran’daki ulusal ‘Yanık Sempozyumu’nda ele alacağız. Biz sorunu önce tespit etmek istedik ve bilimsel olarak çalıştayda bunları dile getireceğiz” diye konuştu.
FOTOĞRAFLI
