Emrah KIZIL-Serdar SUNAR/DİYARBAKIR,(DHA)- DİYARBAKIR’da UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki tarihi surlarda başlatılan restorasyon çalışmalarında, mancınık ayaklarının konulduğu taş kaideler ile çeşitli ebatlarda mancınık gülleleri bulundu. Çalışmalar nedeniyle Urfakapı’nın da araç ve yaya trafiğe kapatılacağı belirtildi.
UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan 5 bin 200 metre uzunluğundaki Diyarbakır Surları’nda, geçen yıl belediye ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ‘Surlar’da Diriliş’ sloganıyla başlattığı restorasyon çalışmaları sürüyor.
Belediyeye bağlı İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı’nca yürütülen çalışmaların Urfakapı ayağında, ortalama 20 metre yüksekliğinde, teras alanları 350 metrekare olan, 3 kattan oluşan ve tarihi kayıtlara göre milattan sonra 365-375 yıllarında Roma İmparatorluğu döneminde yapılan burçlardan 2 bin tonun üzerinde toprak dolgu alındı. Böylece burçlar, uzun yıllardır maruz kaldıkları yükten kurtarıldı.
YAĞMUR OLUKLARI VE ÇÖRTENLER BULUNDU
Diyarbakır Müze Müdürlüğü’nce görevlendirilen arkeolog ve uzmanlar gözetimindeki çalışmalarda, ateşli silahların icat edilmesinden önce kullanılan mancınık ayaklarının konulduğu taş kaideler ile çeşitli ebatlarda mancınık gülleleri bulundu. Yine kentte hüküm sürmüş Akkoyunlular dönemine ait gümüş sikke ve farklı dönemlerde yapılan ve savaşlardan kalma birçok ok ucu da ortaya çıkarıldı. Ayrıca burçların üzerindeki yağmur sularının tahliye edilmesi amacıyla özgün yağmur olukları ve çörtenler de elde edilen bulgular arasına girdi.
ULAŞILAN BULGULAR AYNI NOKTADA SERGİLENECEK
Burcun terasındaki yağmur sularının bir çörten aracılığıyla alt kademedeki yağmur oluğuna, sur duvarları üzerinden de dışarıya doğru tahliye edilmesi yapılacak restorasyon çalışmaları için önemli bir veri olarak değerlendiriliyor. Temizlik çalışmaları neticesinde ilk defa özgün döşeme taşlarının da izlerine rastlanıldı. Daha önce 7 kardeş burcunun damında ortaya çıkarılan Roma dönemi taş döşemesiyle benzerlik gösteren örgü sisteminin, dönem analizi için de önemli bir veri sunduğu belirtiliyor. Restorasyon çalışmalarında elde edilen tarihi değerdeki bulguların aynı noktalarda sergilenmesi düşünülüyor.
‘SURLARI AŞIRI YÜKTEN KURTARDIK’
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı’na bağlı Koruma Uygulama ve Denetim Büroları (KUDEB) Şube Müdürü Sermet Azizoğlu, çalışmalar hakkında bilgi verdi. Azizoğlu, “1 yıla aşkın bir süredir Vali Münir Karaloğlu’nun talimatlarıyla, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ortaklaşa çalışmaları sürdürüyoruz. Bunun yanında birçok akademisyen, danışman hocalarımız da var. Onlarla beraber çalışmayı yürütüyoruz. Zaten bu çalışmaların sonucu olarak da yakın zamanda Tarihi Kentler Birliği’nden bir ödül kazandık. Şu anda Urfakapı’da acil müdahale bünyesinde uygulamalarımız devam ediyor. Şu anda can ve mal güvenliği açısından tehlike arz eden kısımlarına müdahale ediyoruz. Bu bağlamda yapıların üzerinde bulunan yaklaşık 2 bin tona yakın bir toprak dolguyu aldık. Tabii bu toprak dolguyu alarak uzun yıllardır maruz kaldığı aşırı yükten kurtarmış olduk. Kazılar sonucunda birçok da veriye, bulguya rastladık. Mancınıkların ayaklarının oturduğu taş kaideler ve kullanılan gülleler, yağmur sularının aktarılması için çörtenler, yağmur olukları, savaşlarda kullanılan ok uçları ve farklı dönemlere ait sikkeler. Bununla beraber, seyirdim yolları üzerinde taş döşeme izlerine rastladık. Daha önce rastlanmamıştı. Çalışmalarımız devam ediyor. Yakın zamanda içerisinde de zaten 2 aylık bir süre için Urfakapı’yı araç ve yaya trafiğe kapatacağız. Tedbirlerimizi alacağız ondan sonra çalışmalarımızı nihayetlendireceğiz” dedi.
FOTOĞRAFLI
