Eda Ebru NANECİ / İZMİR, (DHA)- DÜNYADA ilk kez halktan bir kadın olarak paraya fotoğrafı basılan 88 yaşındaki etnolog, araştırmacı yazar ve koleksiyoner Sabiha Tansuğ, 2 yıldır İzmir’in Urla ilçesinde yaşamını sürdürüyor. 50 yıl önce 50 kuruşluk madeni paraya fotoğrafı basıldığında kendisinin de şaşırdığını belirten Tansuğ, 40 yıl boyunca Anadolu’yu karış karış gezerek biriktirdiği Türk halk kıyafetlerinden oluşan koleksiyonunun yaşadığı Urla’nın kırsal Bademler Mahallesi’nde adına kurulacak uluslararası bir müzede sergileneceğini söyledi.
Sabiha Tansuğ’ nun yöresel giysilerle tanışmasını 23 Nisan’da giydiği bir ‘eğribaş’ sağladı. “Başlıkların önemini çocukluğumdan fark etmeye başladım” diyen Tansuğ’un gazetecilik yaptığı dönemde röportaj için Bodrum’a giderken bindiği otobüsün bozulması ‘eğribaş’la ikinci kez karşılaşmasına neden oldu. Tansuğ, satın aldığı bu ilk eğribaş ile hayatını yöresel kıyafetlerle, başlıkları araştırmaya adadı. Milas’ta ‘eğribaş’ bulmak için ev ev gezen Tansuğ, o günden sonra Anadolu’nun dört bir yanını dolaşarak Türk halk kıyafetlerini topladı. Tansuğ araştırmaları sonucu oluşturduğu koleksiyon ile çok sayıda yurtiçi ve yurtdışı sergiye katıldı. 1968 yılında Tansuğ’un İstanbul Beyoğlu’nda Yapı ve Kredi Sanat Merkezi’nde düzenlediği ‘Anadolu Kadın Başlıkları Sergisi’ onun için dönüm noktası oldu. Darphane Müdürü Sait Tanaçan, sergiden etkilenmesiyle Tansuğ’un ‘Ankara Gelin Başlıklı’ bir fotoğrafı 1971 yılında, 50 kuruş üzerine basıldı. Sabiha Tansuğ, böylelikle dünyada siyasi ya da etkin bir isme sahip olmayan halktan biri olarak fotoğrafı paraya basılan ilk halk sanatkarı olarak tarihe geçti.
‘DARPANEDE PARALARIN BASILIŞINI İZLERKEN ÇOK ETKİLENDİM’
Uzun yıllar İstanbul’da yaşayan etnolog, araştırmacı yazar ve koleksiyoner Tansuğ; yaklaşık 2 yıl önce İzmir’e dönüp Urla ilçesinin kırsal Bademler Mahallesi’ne yerleşti. Tansuğ, fotoğrafının 50 kuruş üzerine basılması sırasında yaşadığı o süreci DHA muhabirine, “Yapı ve Kredi Sanat Merkezi’nde, ‘Anadolu Kadın Başlıkları Sergisi’nde 40 tane başlığı manken üzerinde sergiledim. O zaman darphane müdürleri, bana ulaşıp, demir paranın üzerine siuletimi basmak istedi. Ben o dönem İstanbul’da Pierre Loti Kahvesi’ni işletiyordum. Telefon geldi. Başlıklarla darphanede fotoğraflarımı çekmek istediklerini ve paraların üzerine basacaklarını söylediler. Teklifi kabul ettim. Fotoğraflarım çekildikten 1.5 sene sonra Paris’teki sergimiz sırasında kayınvalidem fotoğrafımın basılı olduğu demir parayı kargo ile gönderdi. Fotoğrafım metal 50 kuruş üzerine basılmıştı. Görünce, şaşırdım” diye anlattı. Tansuğ, darphane müdürü tarafından davet edildiği Darphane’de üzerinde fotoğrafının bulunduğu madeni paraların basılmasını ilgiyle izlediğini ve çok etkilendiğini kaydetti.
İzmir’de adına bir vakıf kurulduğunu belirten Tansuğ, şöyle devam etti:
“Bademler Kültür ve Sanat Vakfı koleksiyonumu kırsal Bademler Mahallesi’nde kurulacak müzede sergileyecek. Müze uluslararası bir müze olacak. Benim koleksiyonlarım da açılan bu müzede yer alacak. Halk kültürü ağırlıklı bir müze olacak”
FOTOĞRAFLI
