Burçak BOZKUŞ – Feridun AÇIKGÖZ / İSTANBUL (DHA) – YENİ Kazak Edebiyatı’nın temelini atan Abay Kunanbayoğlu’nun adı, Zeytinburnu’nda meydana verildi.
Yeni Kazak Edebiyatı’nın temelini atan Abay Kunanbayev’in adı, Zeytinburnu Belediyesi tarafından yaptırılan meydana verildi. Meydan ve anıt açılışına, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, Kazakistan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Muhtar Tileuberdi, Zeytinburnu Belediye Başkanı Ömer Arısoy ile Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Avrasya Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Abdulvahap Kara katıldı.
“18 MART’A DENK GELMESİ ÇOK DEĞERLİ BİR TESADÜF”
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, törenin 18 Mart Çanakkale Zaferi’nin 106’ncı yıldönümüne denk gelmesinin çok değerli bir tesadüf olduğunu vurguladı. 2021 yılının aynı zamanda Kazakistan’ın bağımsızlığının 30’uncu yıldönümü olduğuna dikkat çeken İmamoğlu, “İki kardeş ülkenin de bağımsızlıkları için mücadele eden ve bu anlamda hayatını kaybeden herkesi minnetle, saygıyla yad ediyorum” diye konuştu. İmamoğlu, “Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş unsurlarını belirlerken, aynı zamanda hem bizim coğrafyamıza hem de bizim coğrafyamızın dışında kalan bütün kardeşlerimize dönük muazzam bir ilgiyi, sevgiyi ve kucaklamayı ortaya koymuştur. İki kardeş ülkenin de bağımsızlıkları için mücadele eden ve bu anlamda hayatını kaybeden herkesi minnetle, saygıyla yad ediyorum” dedi. Ayrıca İmamoğlu, katılımcıların, Türki Cumhuriyetleri’nden Ortadoğu’ya, Balkanlar’dan Mezopotamya’ya kadar geniş bir coğrafya kutlanan 21 Mart Nevruz Bayramı’nı kutladı.
“MEHMET AKİF NEYSE KAZAKLAR İÇİN ABAY DA ODUR”
Zeytinburnu Belediye Başkanı Ömer Arısoy ise, “Abay Kunanbayoğlu da başta şiir olmak üzere edebiyatın farklı alanlarında verdiği eserlerle; modern edebiyattan yaptığı çevirilerle, halk müziği bilgisi ve besteleriyle Kazak edebiyatının ve Kazak halkının kurucularındandır. Onun özellikle sözlü edebiyatın yazılı edebiyata geçmesindeki ve daha sonra Abay’ın modern Kazak edebiyatının atası sayılmasına sebep olacak, genç sanatçıların yetişmesindeki payı bu kuruculuk vasfını Kazak halkı bağlamında daha da perçinlemiştir. Bizim için milli şairimiz Mehmet Akif neyse 1904 yılında Semey’de vefat eden Abay da onurlu duruşu, bıraktığı eserler ve mirasıyla Kazaklar için odur. Büyük sanatçılar, adını ve eserlerini kendi ülkelerine olduğu kadar bütün dünyaya da emanet ederler” şeklinde konuştu.
“BUGÜNE KADAR KAZAK TÜRKLERİNDE ONUN SEVİYESİNDE BİR ŞAİR YETİŞMEMİŞTİR”
Program sonunda DHA’ya konuşan Prof. Dr. Abdulvahap Kara, “Abay Kunanbayoğlu, Kazak Türklerinin yazılı edebiyatının kurucusudur. 19’uncu yüzyılda yaşamıştır. Kendisi büyük bir şairdir ve Kazak Türkçesinin en güzel kullanan bir sarraf niteliğinde bir mücevher gibi bir kuyumcu gibi işleyen müthiş bir isimdir. Bugüne kadar Kazak Türklerinde onun seviyesinde bir şair yetişmemiştir ve bugünkü şairler de Abay Kunanbayoğlunu’nu örnek almaktadır. Aynı zamanda kendisi Türk dünyasının büyük düşünürüdür. Yazdığı eserlerinde Türk dünyasını ilime bilime her zaman sevk etmiştir ve yenilikleri üzerine düşünmüştür. Bu yüzden Abay’ın eserleri bu sene 175’inci doğum yılı sebebiyle geçen sene 10 dile çevrilmiştir. Bunun içinde Türkiye Türkçesi de vardır ve bugün Abay’ı bütün dünya tanımaktadır” şeklinde konuştu.
ABAY KUNANBAYEV KİMDİR?
Yeni Kazak edebiyatının temelini atan Abay Kunanbayev, 10 Ağustos 1845’te Kazakistan’ın Semey şehrinde dünyaya geldi. Gerçek ismi İbrahim olan şairi, özenli olduğundan ninesi “Abay” olarak çağırdı ve daha sonra bu ismiyle tanındı. İlköğretimi yerli imamdan alan ve sonrasında eğitimine Semey medresesinde devam eden Kunanbayev, ayrıca Rus okuluna da gitti. Arapça, Farsça, Rusça ve Çağatay Türkçesi bilen Kazak şair, 170’e yakın şiir, 56 çeviri ve “Kara Söz” adı verilen 45 nasihat kaleme aldı. “Modern Kazak edebiyatının kurucusu” olarak bilinen Kunanbayev, yalan, dedikodu, gurur, tembellik ve israfı insanlığın beş düşmanı olarak tarif ederken, gayret, emek, tefekkür, şükür ve merhameti de beş erdem olarak tanımladı.
KAZAK TASAVVUF EDEBİYATININ TEMELLERİNİ ATTI
Hem Doğu klasiklerini çok iyi derecede bilen hem de Batı kaynaklarına hakim olan Kunanbayev, eserlerinde Kazakları okumaya, araştırmaya ve sorgulamaya çağırdı. Tasavvufu iyi bilen, “İnsan-ı Kamil” düşüncesini eserlerinde işleyen ve Ahmet Yesevi geleneğini benimseyen usta şair, Kazak tasavvuf edebiyatının da temellerini attı. Kunanbayev’in Kazak milli edebiyatının klasiklerinden kabul edilmesiyle Kazakistan’da Abay araştırmaları adıyla pek çok çalışma yapıldı. Edebi eserlerinde tarihi gerçekleri ve toplumun bu gerçekler karşısındaki durumu ve tavrını kaleme alan Kunanbayev, 1904 yılında hayatını kaybetti.
Görüntü Dökümü
-Törenden detaylar
-Kürsü konuşmalarından detaylar
-Büstün açılışı
– Prof. Dr. Abdulvahap Kara ile röp
-Genel ve detay