Gökçe KARAKÖSE, Hami YEŞİLYURT / İSTANBUL, (DHA) – Kedi ve köpek besleyenler, şu günlerde petleri 5 hastalığa karşı koruyan karma aşı bulmakta zorlanıyor. İstanbul Veteriner Hekimler Odası Başkanı Prof. Dr. Murat Arslan, koronavirüsle beraber hayvanlar için üretilen karma aşı üretim kapasitesinin büyük bir kısmının Kovid-19 aşılarına ayrıldığını söyledi. Flacon denilen şişelerin tedariğinde de sıkıntı olduğunu belirten Arslan, bu durumun karma aşıdaki stok krizine neden olduğunu ifade etti.
Kedi ve köpeklerde birden fazla farklı hastalığın oluşumunu engellemek için yapılan karma aşılarda uzun zamandır stok sıkıntısı yaşandığını belirten İstanbul Veteriner Hekimler Odası Başkanı Prof. Dr. Murat Arslan, konuyla ilgili açıklamalarda bulundu. Stok sıkıntısının hem dünyada hem de Türkiye’de olduğunu ifade eden Prof. Dr. Arslan, “En önemli nedenlerinden birisi insanların çok sayıda hayvan sahiplenmesi. Evde yalnız kalan insanlar hayvanları sahiplenmeye başladılar bu da talebi artırdı. Sadece karma aşılara değil, diğer bütün aşılara ve malzemelere ihtiyaç arttı. Geçmişte kedilerde 1,5 milyon aşı yapıldığını biliyoruz günümüzde bu 2 milyonu geçti” ifadelerini kullandı.
ÜRETİM KAPASİTELERİ KORONAVİRÜS AŞILARINA AYRILDI
Pandemiyle birlikte diğer aşılara olan talebin de arttığını ifade eden Prof. Dr. Arslan, “Dünyada özellikle koronavirüsle beraber aşı üretim kapasitesinin bir kısmı koronavirüs aşılarına ayrıldı. Bu noktada da bazı sorunlar yaşanıyor. Geçmişte büyük bir potansiyelle stoklu olarak çalışan aşı üretim merkezleri, şu anda bir kısım kapasitelerini koronavirüs aşısı üretimine ayırdılar. Bu da bir etken haline geldi. Aşı üretimi arttıkça, ham madde, flacon denilen şişe, aşıların bileşenine giren maddelerde de sıkıntı yaşanmaya başladı. Bunları üst üste eklediğimizde maalesef sorun gittikçe büyüdü” diye konuştu.
ÜLKELER KARLILIK PAYINA GÖRE AŞI PAZARLIYOR
Stok krizinde ülkelerin pazarlama stratejisinin de etkili olduğunu dile getiren Prof. Dr. Arslan, “Ülkeler hangi bölgelerde daha fazla karlılık görürlerse aşılarını orada pazarlamayla ilgili bir yola gidiyorlar. Ülkemiz bu konudan da etkilendi. Türkiye’deki ithalatçı firmalar, ithalat ve bunun planlanması konusunda ön görülerini yapamadılar ya da talebe yetişemediler” dedi.
GÜVENLİK STOĞU DA TÜKENDİ; ARALIK AYINA KADAR SORUN DEVAM EDECEK
Firmaların güvenlik stoğu kalemi olduğunu ve stokta belli miktarda her zaman ürün tutulduğunu söyleyen Prof. Dr. Arslan, “Bunlar da tükenmiş durumda. Bütün bu sürece baktığımızda bir süre daha aşı konusunda sıkıntı yaşayacağız. Biz firmalarla görüştüğümüzde aralık ayı ve sonrasına kadar bu sıkıntıların süreceği düşünülüyor. Özellikle etken ve diğer malzemeler konusunda belli bir yol alınmış durumda” değerlendirmesinde bulundu.
Prof. Dr. Arslan, aşılarının tümünün ithal edildiğini, Türkiye’de de aşı üretim merkezlerinin çalışmalarının desteklenmesi gerektiğini ifade etti.
ÇOK FAZLA HASTA KAYBEDİYORUZ
Klinisyen Veteriner Hekim Dr. Öğr. Üyesi Levent Bayraktar, kedilerde viral hastalıklardan korunmak için yıllık belli periyotlarda yapılan aşıların olduğunu ve bu aşıların da koruyucu olduğunu ifade etti.
Karma aşının farklı hastalıkları içeren kombinlerden oluştuğunu belirten Bayraktar, “Bu aşılardaki koruma amaçları hastalıkların vücutta oluşturdukları viral etkilerin, immun sistemin baskılanmasının, ağız diş eti gibi yerlerde yaraların açılmasının ve çok bulaşıcı bir takım hastalıkların oluşmasına sebep veren hastalıklar bunlar. Bu aşıları olmayan hastalarda bu hastalıkları görüyoruz. Sonucunda da çok fazla hasta kaybedebiliyoruz. Aşıların düzenli olarak yapılması immun sistemin yüksek tutulmasını ve bu hastalıkların kendi hastalarımıza bulaşmasını engellemek. Tamamen koruyucu amaçlı yapıyoruz” diye konuştu.
HAYVANLAR İKİNCİ PLANDA KALDI
Dr. Öğr. Üyesi Bayraktar, “İnsan aşısı yetiştirmek için aşıların konulduğu şişeleri üreten firmaların çoğu, bir an önce insanlara ulaştırılsın diye korona aşısı flakonu üretmeye başladı. Bu dönemde hayvanlar ikinci planda kaldı. Bu şişelerin birçoğunun üretimi koronavirüs aşılarına gittiği için ülkemizde de kedi karma aşılarında bir yokluk yaşadık” dedi.
HAYVAN SAHİPLERİNE ÖNERİLER
Karma aşıdaki stok krizinin bir süre daha devam edeceğini hatırlatan Bayraktar, hayvan sahiplerine şu önerilerde bulundu:
“Dışarıdaki hayvanlarla teması olan, sokaktaki hayvanları seven ve besleyen insanların özellikle bu süreçte temas yaptıktan sonra hastanın dışkısı, idrarı, kanı, salyası ya da sümüğü, vücuduna, tenine, elbisesine bulaştıktan sonra mümkünse eve gittikten sonra normal hijyen şartlarına dikkat etmeli. El sabunlamak, elbise değiştirmek, duş almak gibi önlemler almakta fayda var. Bu süreçte evimize ekstra bir hayvan almak istiyorsak, mutlaka bir veteriner hekimden görüş alıp, evdeki hayvanımız için risk oluşturup oluşturmayacağını kontrol ettirmelerini tavsiye ederim.”
BAKANLIK: AŞILARIN TEDARİK SÜRECİ TAKVİME UYGUN
Tarım ve Orman Bakanlığı konuya ilişkin DHA’ya açıklamada bulundu. Yapılan yazılı açıklamada, “Ülkemizde kedi ve köpeklerin sağlığını korumak amacıyla Bakanlığımızca ruhsatlandırılmış yeterli sayıda kedi ve köpek aşısı mevcuttur. Piyasa ihtiyacının karşılanamadığı durumlarda ihtiyaç duyulan aşıların ithalat yoluyla karşılanması yoluna gidilmektedir. Pandemi koşulları nedeni ile tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de sahiplenilen evcil hayvan sayısındaki artış aşı ihtiyacını da artırmıştır. Ülkemizde karma aşılar başta olmak üzere ihtiyaç duyulan kedi ve köpek aşılarının tedarik süreci belirlenen takvime uygun olarak devam etmektedir” denildi.
