– HES kodu sosyal medyaya düştü…
– Doç. Dr. Ali Murat Kırık,
“Sosyal medyada HES kodunu paylaşmış bir kişinin HES kodunu alarak çok rahat bir şekilde AVM ve restoranlara girilebilir. HES kodları bizim kişisel verilerimiz kapsamında yer alıyor”
– AVM’de Güvenlik Görevlisi Amiri Serdar Galatasaraylı,
“Başkasının HES koduyla girmek isteyenler de zaman zaman oluyor. O sırada kodu okuttuğumuzda çıkan harflerle kişinin söylediği ismi kıyaslıyoruz”
Esma MURAT- İdris TİFTİKCİ/İSTANBUL,(DHA)- KORONAVİRÜS salgınıyla mücadelede önemli araçlardan biri olan HES kodunda yapılan sahtekarlıklar güvenlik riski oluşturuyor. Özellikle güvenlik görevlilerinin dikkatli olmaması nedeniyle koronavirüs testi pozitif çıkan ve karantinada olması gereken kişiler başkasına ait HES kodlarıyla kamu kurumlarında, toplu taşıma araçlarında, AVM’ler de ve restoranlarda kalabalığa karışıyor. Sahtekarlar bu kodları ya negatif bir tanıdıklarından ya da sosyal medyada HES kodlarını paylaşanlardan buluyor.
Türkiye’de koronavirüs vaka sayıları her geçen gün artıyor. Günlük vaka sayıları 50 bini geçiyor. Uzmanlarsa son zamanlarda vaka ve vefat sayılarındaki artışın nedeninin HES kodu sahtekarlığı olduğunu söylüyor. Özellikle AVM ve restoranlarda görevlilerin HES kodlarını dikkatsiz kontrol etmesi bu HES kodu sahtekarlığınının artışına neden oluyor. Koronavirüs testi pozitif çıkan ve karantinada olması gereken kişiler bu kodları ya negatif bir tanıdıklarından ya da sosyal medyada HES kodunu paylaşan birilerinden ekran görüntüsü alarak gerçekleştiriyor. Edindikleri bu ekran görüntüsü ile korona testi pozitif olmasına rağmen istediği yere rahatça girip çıkabiliyor.
“AVM GİRİŞLERİNDE ÇOK SIRA OLDUĞU İÇİN GÖREVLİLER KODLARA HIZLICA BAKIYOR”
Pozitif ya da temaslı kişilerin başta AVM ve restoran olmak üzere birçok yere girdiğini söyleyen Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Dijital İletişim Araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, “Koronavirüs pandemisinin etkisiyle birlikte artık sosyal mesafe ve sosyal izolasyon kuralları giderek artmaya başladı. Bu süreçte Hayat Eve Sığar uygulaması içerisinde bulunan kodu kullanarak kişilerin risk durumu belirlenmiş oluyor. Ancak bu dönemde toplum sağlığını riske atan kişilerinde olduğunu söyleyebilmek mümkün. Son zamanlarda bazı pozitif ya da temaslı kişiler negatif bir kişinin HES kodu ya da HES kodunun ekran görüntüsü ile istediği yere girebiliyor. Mesela AVM girişlerinde genellikle çok sıra olduğu için güvenlik görevlileri bu HES kodlarına hızlıca bakıp o kişileri içeri alıyor. Bu noktada bu insanlar kendilerini riske attıkları gibi çevrelerini de riske atıyor” dedi.
VAKA VE VEFAT SAYILARINDAKİ ARTIŞIN NEDENLERİNDEN BİRİ HES KODU SAHTEKARLIĞI
Pozitif ya da temaslı olan bir kişinin başkasının HES koduyla gezmesinin insanları ölüme sürüklemek olduğunu belirten Doç. Dr. Kırık, “Birisi bir restoran ya da AVM’ye başkasının HES koduyla girdiği zaman bulunduğu ortamdaki herkesi pozitif yapma ihtimali artıyor. Son zamanlarda vaka ve vefat sayılarındaki artışın sebeplerinden birinin de HES kodu dolandırıcılığı olduğunu söyleyebilirim” diye konuştu.
“HES KODU İLE BİRLİKTE KİMLİK KONTROLÜ OLMALI”
Doç. Dr. Kırık, sözlerine şu şekilde devam etti: “AVM ve restoran çalışanları HES koduna baktıktan ve risksiz yazısını gördükten sonra vatandaşları içeri almalı. Aynı zamanda burada görevlinin yapması gereken şey HES kodu ile birlikte kişinin adını ve soyadını kontrol etmesi. Vatandaşlar ise bu kimlik kontrolün esnasında T.C. kimlik numaralarını elleriyle kapatarak gösterebilir” şeklinde konuştu.
HES KODU PAYLAŞIMI SOSYAL MEDYAYA DÜŞTÜ
İnsanların beğeni uğruna sosyal medyada HES kodlarını paylaştığını söyleyen Doç. Dr. Kırık, “HES kodlarını gömlek ve tişörtlerinin üzerine bastıran bile var. Sosyal medyada HES kodunu paylaşmış bir kişinin HES kodunu alarak çok rahat bir şekilde AVM ve restoranlara girilebilir. HES kodları bizim kişisel verilerimiz kapsamında yer alıyor. Çünkü HES kodunuz size aittir ve biriciktir. Dolayısıyla bu kodların internet ortamında fütursuzca gelişigüzel bir şekilde paylaşılması kesinlikle yanlıştır” dedi.
“BAŞKASININ HES KODUYLA AVM’YE GİRMEK İSTEYENLER OLUYOR”
İstanbul’da bulunan bir AVM’de Güvenlik Görevlisi Amiri Serdar Galatasaraylı, “HES kodu sorgulama mecburu hale geldi. Biz de elimizdeki telefonlarla Hayat Eve Sığar uygulaması üzerinde HES kodu sorgulaması yapıyoruz. Bazen riskli kişilerde AVM’ye girmek isteyebiliyor. Bizler de hemen duruma müdahale ediyoruz. Başkasının HES koduyla girmek isteyenler de zaman zaman oluyor. O sırada kodu okuttuğumuzda çıkan harflerle kişinin söylediği ismi kıyaslıyoruz. Kişinin söylediği isim ile ekrandaki harfler tutuyorsa AVM’ye alıyoruz. Ancak uyuşmadığı zaman içeriye almıyoruz” dedi.
Vatandaşları AVM’ye alırken üç aşamadan biri ile kontrol ettiklerini belirten Galatasaraylı, “Birinci aşama HES kodu sorgulama. İkinci aşama barkod kodu ile sorgulama. Üçüncü aşama ise uygulama üzerinde risksiz yazısını görüp içeri alma şeklinde oluyor. HES koduyla giren kişilere güvenlik görevlisi arkadaşlarımız mümkün olduğunca adlarını ve soyadlarını soruyor. Ancak başkasının HES koduyla AVM’ye girmek isteyen kişi kendisinde bulunan HES kodu sahibinin ismini söyleyebilir. O esnada başka bir uygulama gerçekleştiremiyoruz. Bizim vatandaşlara kimlik sorma gibi bir yetkimiz yok. Böyle bir yetkimiz olmadığı içinde kişiler başkasının HES koduyla AVM’ye girmiş oluyor.”
“VATANDAŞLAR HES KODLARININ YA EKRAN GÖRÜNTÜSÜNÜ ALIYOR YA DA BİR KAĞIDA YAZIYOR”
Sahte HES koduyla AVM’lere girmeyi minimize etmeye çalıştıklarını vurgulayan Güvenlik görevlisi Galatasaraylı, “Hayat Eve Sığar uygulamasını herkes kullanırsa biz de burada insanları bekletmemiş oluruz. AVM önlerinde de sıra olmamış olur. Genelde vatandaşlar ekran görüntüsü ya da bir kâğıda HES kodlarını yazarak geliyor. Herkes uygulamayı kullanırsa sahte HES kodu kullananları bir nebze önlemiş oluruz” ifadelerini kullandı.
GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ
———
-Doç. Dr. Ali Murat Kırık röportajı
-Güvenlik görevlisi Serdar Galatasaraylı röportajı
-AVM’de HES kodu sorgulaması
-Genel ve detay görüntüler