Selim KAYA/MARDİN,(DHA)- ADIYAMAN Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Zülfü Yıldız, küresel ısınmaya bağlı olarak mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları nedeniyle kertenkele ve yılan gibi sürüngenlerin uyandığını belirterek, “Mardin’deki Kayseri kertenkelelerinin üreme davranışı gösterdiğini gördük. Yani sadece aktifleşme değil üremeye de başladıkları görülmüştür. Normalde biz bunların nisan ayında veya mart ayının sonlarına doğru ürediklerini biliyoruz. Bu da türlerin küresel ısınmadan dolayı üreme dönemlerinin değişeceğini ve olumsuz olarak etkilenebileceklerini göstermektedir” dedi.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları, kırsal kesimlerde sürüngenlerin kış uykusundan erken uyanmasına neden oldu. Adıyaman Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Zülfü Yıldız, Mardin ve Diyarbakır olmak üzere bölgede birçok noktada sürüngenlerin uyandığını ve üreme davranışları sergilediğini söyledi. Mardin’de görüntülenen kertenkelelerin mart aylarının sonlarına doğru veya nisan aylarında ürediklerinin bilindiğini anlatan Prof. Dr. Yıldız, “Ancak Şubat ayının başından üreme davranışı sergilemektedirler. Bu da türlerin küresel ısınmadan dolayı üreme dönemlerinin değişeceğini ve olumsuz olarak etkilenebileceklerini göstermektedir” diye konuştu.
‘BU TABLO OLUMSUZ’
Küresel ısınmanın hayvanların üremelerinde olumsuz bir tablo sergileyebileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Mehmet Zülfü Yıldız, şunları söyledi:
“Ülkemizde, özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde son günlerde mevsim normallerinin üstünde bazı sıcaklılar görülmektedir. Bu sıcaklıkların etkisiyle soğukkanlı hayvanlar grubundan olan kertenkele ve yılanların aktifleştiğini görüyoruz. Özellikle Diyarbakır, Mardin ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinin tamamında bazen Akdeniz Bölgesi’nden çeşitli görüntüler elimize ulaşmaktadır. En son Mardin’den gelen görüntülerde kayseri kertenkelesi olarak adlandırdığımız ‘apathya cappadocica’nın üreme davranışı gösterdiğini gördük. Yani sadece aktifleşme değil, üremeye başladıkları da görülmüştür. Üreme davranışında erkek dişiyi bacağından veya karın bölgesinden ısırarak zapt eder ve üremeyi gerçekleştirmeye çalışır. Bu davranışı şu an çok erken olmasına rağmen görebiliyoruz. Bu da türlerin küresel ısınmadan dolayı üreme dönemlerinin değişeceğini ve olumsuz olarak etkilenebileceklerini göstermektedir. Nasıl erik ağaçlarının bazen erken çiçek açtığını ve daha sonra gelen ilk soğuklar ile çiçeklerini döktüğünü ve meyve vermediğini duyuyorsak erken üremeye başlayan kertenkelelerin toprak içerisine bıraktıkları yumurtalar da soğuktan etkilenebilir. Bu durumun üreme başarısını olumsuz etkileyebileceğini düşünüyoruz.”
‘BU İŞTE BİR TUHAFLIK VAR’
Artuklu ilçesi kırsal Çağlar Mahallesi’nde çobanlık yapan Muhammet Çokan, mesleği nedeniyle sürekli doğada olduğunu ancak daha önce bu mevsimde kertenkele görmediğini belirterek, “Bu sene çok sayıda kertenkele gördüm. Kış olmasına rağmen çok sayıda var. Bu işte bir tuhaflık var. Her halde sıcaktan olabilir. Küresel ısınmadan olabilir. Bu sene sanki yazdayız. Şubattayız da yaz gibi görünüyor valla. Ondan dolayı kertenkele çok var yani. Bazen yürürken ezebiliyoruz onları” dedi.
FOTOĞRAFLI
