NESLİ tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan kırmızı benekli alabalığın, Türkiye’de yaşadığı son bölgelerden olan Van Gürpınar’ın Norduz bölgesindeki derelerde sayısı azaldı. Kaçak avcılığın kırmızı benekli alabalığın neslini tehlikeye soktuğunu belirten Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, bu derelerde 5 kilometre alanda yaptığı çalışmalarda, sadece 2 balığa rastladı. Akkuş, yıl boyu süresiz av yasağı olan kırmızı benekli alabalığın kaçak avcılık ve derelerin tahrip edilmesi gibi nedenlerle yok olma tehlikesinin bulunduğunu söyledi.
Gürpınar ilçesinin Norduz bölgesindeki derelerde yaşamını sürdüren, önemli gen kaynaklarından kırmızı benekli alabalığının, türünün yok olma tehlikesi nedeniyle yıl boyu av yasağı bulunuyor. Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü tarafından yapılan envanter izleme çalışmaları kapsamında, bölgedeki önemli türlerden biri olan kırmızı benekli alabalık türünün, aşırı kaçak avcılık, derelerin tahrip edilmesi gibi nedenlerden dolayı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtildi. Kırmızı benekli alabalık için 2008 yılında araştırma yapan Van YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, 12 yıl sonra tekrar bölgede yaptığı araştırmalarda türün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söyledi.
‘BELKİ DE YAŞADIĞI SON BÖLGE BURASI’
Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Akkuş, “Şu anda bulunmuş olduğumuz bölge Gürpınar ilçesinin Norduz bölgesi yani 2 bin metrenin üstündeki yer. Doğa Koruma ve Milli Parklar tarafından yapılan envanter izleme çalışmaları kapsamında bu bölgedeki en önemli türlerin başında kırmızı benekli alabalık gelmektedir. Normalde kırmızı alabalık 15-20 yıl öncesine kadar ülkemizin birçok bölgesinde gözüküyordu. Fakat aşırı avcılık, derelerin tahrip edilmesi bu türün birçok yerde yok olmasına veya yok olma noktasına gelmesine sebebiyet verdi. Norduz bölgesi, kırmızı benekli alabalığın belki de ülkemizde yaşadığı son bölgelerden birisi. Bundan 12 yıl önce bu bölgeye geldiğimiz zaman buradaki balıkların 25-30 santimetre boyunda ve çok sayıda birey olduğunu tespit etmiştik. Fakat bugün geldiğimizde hem sayıca azaldıklarını hem de boylarının en büyüklerinin 10 santimetre olduklarını gördük” diye konuştu.
5 KİLOMETRELİK ALANI TARADI, 2 BALIĞA RASTLADI
İçme suyu kalitesindeki yüksek rakımlı sularda yaşayan ve şu anda üreme döneminde olan kırmızı benekli alabalık için bölgede tekrar araştırma yapan Akkuş, Norduz bölgesindeki derenin 5 kilometrelik alanında sadece 2 kırmızı benekli alabalığa rastladı. Balığın sayısının azalmasının yanı sıra boyunun da geçmiş dönemlere göre daha kısa olduğunu belirten Akkuş, bölgenin yıl boyu süresiz olarak avcılığa kapalı olduğunu belirterek, “2008 yılında bölgeye geldiğimiz zaman balık sayısının çok fazla olduğunu görmüştük. Fakat 5 kilometrelik bir alanı taramamıza rağmen 2 tane kırmızı benekliye ancak rastlayabildik. Bu da işlerin aslında çok da iyi gitmediğini bize gösteriyor” dedi.
‘BURALARIN KALICI SAHİBİ ONLAR’
Dr. Mustafa Akkuş, “Bu bölgedeki akarsuların hepsi milyonlarca yıldır bu bölgede ve bu kırmızı benekli alabalık milyonlarca yıldır bu bölgede yaşamaktadır. Aslında buraların gerçek sahibi bunlar. Bizler hepimiz buralara sonradan geldik. Dünyadaki insan baskısı nedeniyle artık bütün türler ciddi tehdit altında. Şayet bunlara sahip çıkmazsak, korumazsak buradaki türlerin ilerleyen yıllarda sadece masal gibi anlatıldığına şahitlik edeceğiz. Bir zamanlar bu derelerde kırmızı benekli alabalıklar yüzerdi diyeceğiz. Buradaki popülasyon korunmazsa çok yakın zamanda 5-10 yıl içinde maalesef yok olup gidecek. Coğrafyanın zorluğundan dolayı kolluk kuvvetlerinin her an her yerde denetim yapması imkansız dolayısıyla bu balığın gerçek sahibi ve koruyucusu burada yaşayan insanlardır. Etinin şifasına olan inanç yüzünden 2-3 katı fiyata rahatlıkla alıcı bulabiliyor. Bu durum balık için bir dezavantaj oluşturuyor. Bunlar bizim çok önemli gen kaynaklarımız ve çok iyi korunması gerekiyor” diye konuştu.
GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ:
-Kırmızı alabalık araştırması yapan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş’tan detaylar
-Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş’un buz tutan derelerde çalışma yapması
-Akkuş’un derelerde kırmızı benekli alabalık araması
-Akkuş’un çalışmalarından detaylar
-Kırmızı benekli alabalıktan detaylar
-Muhabir anonsu
-Akkuş’un yaptığı çalışmadan detaylar
-Derede çalışma için yakalanan kırmızı benekli alabalıktan detaylar
-Muhabir anonsu
-Akkuş’un çalışmalarından detaylar
-Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş ile röportaj
-Akkuş’un çalışmalarından detaylar
-Akkuş’un su sıcaklığını ölçmesi
Haber: Gülay KUYUCU- Orhan AŞAN/VAN, (DHA)
