Burhan CEYHAN / AYDIN, (DHA)- AYDIN Büyükşehir Belediyesi nesli tükenmekte olan bir tür olan Çine çaparı cinsi koyunlara sahip çıkarak yok olmalarının önüne geçti. 2 yıl önce bir üreticiden alınan 25 Çine çaparı cinsi koyun çoğaltılarak, besicilik yapmak isteyen Aydınlılara dağıtılırken, projeye devam edileceği bildirildi.
Aydın Büyükşehir Belediyesi, özellikle kıraç, dağlık çevrelerin olumsuz koşullarına iyi uyum sağlayan, az miktarda yemle bakılabilen ve kasaplık olarak değerlendirilmesinin yanı sıra süt verimi de iyi olan Çine çaparının yok olmasının önüne geçilmesi için 2 yıl önce çalışma başlattı. Bu kapsamda, Çine’nin kırsal Tatarmemişler Mahallesi’nde besicilik yapan Erdoğan Aktürk’ün Çine çaparı cinsi koyunlarından 25’i bu kapsamda satın alınıp, Aydın Büyükşehir Belediyesi veteriner hekimleri tarafından seçilerek Koçarlı ilçesinin kırsal Yeniköy Mahallesi’ndeki Sakız koyunu çiftliğine yerleştirildi. Burada çoğaltılan koyunlar, bu türü geleceğe taşımak isteyen ihtiyaç sahibi ailelere hibe edilerek yeniden ekonomiye kazandırıldı.
Çine çaparı koyunlarının milli bir ırk olduğu kadar kültürel bir değer olduğunun da altını çizen Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan Karaca, koyunların farklı ellerde yeniden yetiştirilecek olmasının ulusal bir katkı olduğunu söyledi. Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu ise, yerel ve milli bitki ve hayvan cinslerini geleceğe taşımanın sorumluluğunu yerine getirmekten dolayı çok mutlu olduklarını ifade etti.
MİLLİ IRK OLARAK TESCİLLİ
Çine çaparı üzerine uzun yıllardır çalışmalar yapan Prof. Dr. Orhan Karaca, Çine çaparı koyununun Aydın’a özgü bir ırk ve Ege Bölgesi’nin geride kalan tek yağlı kuyruklu koyunu olduğunun altını çizdi. Adnan Menderes Üniversitesi’nde 1994 yılından bu yana bilimsel çalışmalar yapıldığını hatırlatan Karaca, Tarım Bakanlığı’nın da bu koyunun cinsini “milli ırk” olarak tescil ettiğini ve şu anda “Halk Elinde Koruma Programı’nda olan bu ırkın halkın elinde kalmadığının altını çizdi.
ULUSAL KATKI OLACAK
Çine çaparı cinsi koyunların genetik materyallerinin korumada olsa da canlı olarak korunuyor olmasının daha anlamlı olduğunu belirten Karaca, “Ziraat Fakültemizde sembolik bir sürü, bir de bir üreticide çok küçük bir sürü kalmış durumda. Dolayısıyla çok ciddi bir tehdit ve büyük bir risk altında. Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin işletmesinde Çine çaparını alıp, yetiştirip, çoğaltıp vatandaşlara bir şekilde ulaştırması; daha da doğrusu bu hayvanlara sahip çıkması, çoğaltması bununla ilgili bir öngörü yapması elbette ki Çine çaparı korunma programına çok ciddi bir katkı sağlamıştır. Bu sevindirici bir gelişmedir. Giderek Çine çaparlarının farklı yetişme sistemlerinde gelişmesi büyük bir ulusal katkı olacaktır” dedi.,
KÜLTÜREL VARLIK
Çine çaparlarının yetiştirildiği Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin Koçarlı Yeniköy’deki “Sakız Koyunu Çiftliği’ni ziyaret eden Prof. Dr. Karaca bu koyun cinsinin önemini “Çine çaparı yerli ırk olduğu için çok değerlidir; bizim parmakla sayacak kadar yerli ırkımız kaldı. Yerli ırklar yüz yıllar, bin yıllar içerisinde o yörenin ekolojisi, doğası, iklimi ve yaşayan insanların kültürel anlayışlarıyla örülmüş ve genetik değişikliğe uğramış yapılardır; dolayısıyla kültürel bir varlıktır” dedi. Prof. Dr. Karaca “İklimler değişiyor, çevre sorunları gittikçe artıyor. Dolayısıyla kaygı, hayvanların veriminden ziyade verim uyumlu olmalarıdır. Doğaya daha az hasar veren, doğadaki değişimlere daha kolay uyum sağlayan, hastalıklara dirençli olan hayvanları geleceğe transfer etmemiz lazım. Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin genetik kaynak olarak Çine çaparlarının korunmasına önemli bir katkı ortaya koymuştur” diye konuştu.
KORUNMASI BÜYÜK ÖNEM ARZ EDİYOR
Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Cemal ise “Çine çaparına hayatımızı, emeğimizi verdik. Şu an dünya üzerinde çok çok az Çine çaparı kaldı. Korunması büyük önem arz ediyor. Bütün bu genetik kaynaklar bize miras gelmiş, bizim de bu genetik mirası koruyup geleceğe miras bırakmamız lazım, bu bizim boynumuzun borcu. Bu anlamda Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin sürü oluşturması ve bunu yetiştiricilere dağıtarak daha fazla sürü oluşturulması çalışmasına katkı sağlaması önemli” şeklinde konuştu.
BAŞKAN ÇERÇİOĞLU ‘MİLLİ DEĞERLERİ KORUMAYA DEVAM EDECEĞİZ’
Başkan Çerçioğlu, yerli ve milli her değeri korumaya devam edeceklerini vurgularken, yerel tohumlardan başlamak üzere de her değerin gelecek nesillere aktarılması için çaba sarf ettiklerini ifade etti. Başkan Çerçioğlu, “Çine çaparı özellikle susuzluğa iyi adapte olmuş bir ırk. Tarımsal üretimde ve hayvancılıkta verim kaygısı çok öne çıkmış olsa da bizler günümüzde etkisini iyiden iyiye hissettirmeye başlayan iklim değişimlerine kolay uyum sağlayacak yerel ırkların daha değerli olacağı düşüncesindeyiz. Bu sorumlulukla yerel ırkımızı yetiştirmek isteyen Aydınlıları da tebrik ediyorum” dedi.
Çine çaparları bir erkek bir dişi olarak bu ırkı üretmek isteyen ihtiyaç sahibi ailelere dağıtılırken dağıtımlara katılan Aydın Büyükşehir Belediye Başkanvekili Barış Altıntaş ise “Çiftçilerimize desteğimiz devam ediyor. Şimdi de Aydın bölgesine özgü olan Çine çaparını başvuruda bulunan vatandaşlarımızla buluşturuyoruz. Evlere katkı anlamında da vatandaşlarımız çok memnun. Buna benzer çalışmalarımız devam edecek” ifadelerini kullandı.
FOTOĞRAFLI
