Arzu ERBAŞ- Doğancan İLEK/ÇAYELİ (Rize), (DHA)- RİZE’de, bir dönem kenevirden elde edilen liflerden özel el dokuma tezgahlarında üretilen ‘Rize bezi’ geleneği, 1960 yılında kenevir üretiminin yasaklanmasıyla yok olmaya yüz tuttu. Kenevir ekiminin geçen yıl özel izinle yeniden yasallaşmasının ardından gelenek sürdürüldü. Kentte verilen eğitimlerin ardından 6 üretici, 5 dekar alanda bu yıl üretime başladı.
Rize’nin Çayeli, İyidere, Çamlıhemşin ve Fındıklı ilçelerinde 6 üretici, 5 dekar alanda kenevir tohumlarını toprakla buluşturdu. Üreticiler, hasadı beklerken, kenevirlerden bitkisel liflere sahip iplikler üretilerek, sağlıklı ve özel dokuma kumaşlar elde edilecek. Bu amaçla kentte kenevir ipi dokumacılığı için kurslar da açıldı. Rize Valiliği’nin koordinesinde, Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü’nce ortaklaşa açılan kenevir ipliği üretim kurslarında yıllar önce üretim yapan ustalar, dokuma eğitmenlerine özel kenevir ipliği üretim tekniklerini öğretiyor. Hint kenevirinden elde edilen iplikle özel el dokuma tezgahlarında üretilen ‘Rize bezi’nden ise masa örtüsü, havlu ve şık tasarımlı kıyafetler dikilecek.
‘İZİNLERLE BAHÇEMİ EKTİM’
Kenevir ekimi yapan Beyhan Şişman, “El sanatları usta öğreticisiyim. ‘Rize bezi’ dokumak için gereken kendir ipliklerini yurtdışından temin ediyorduk; çünkü Türkiye’de kenevir üretimi durdurulmuştu. Ben de aldığım izinlerle bahçemde dikmeye karar verdim. Elde ettiğim kenevirlerden annemden öğrendiğim tekniklerle ip yaparak kumaş üretiyorum. Benim ihtiyacım olduğu miktarda bahçeme ektim. Çok geniş kullanım alanları var ancak henüz bir pazarı olmadığı için insanlar ekmek istemiyorlar. Pazarının oluşturulması ile beraber kenevir üretiminin çok hızlı bir şekilde artacağını düşünüyorum” diye konuştu.
‘ÇOCUKLARIMA AKTARIYORUM’
Kenevir ekimini çocuklarına da anlattığını söyleyen Fatma Sağlam (83), “Çocukluğumda babam ekerdi, oradan öğrendim sonra yasak getirildi. Şimdi benim çocuklarım yeniden ekmeye başladı. Biz ektiğimiz kenevirlerden ip yapardık. Hayvan bağlamak için yük taşımak için kullanırdık. İncecik ipler yapılır ve ondan kumaşlar örülürdü. Bu yörelerde çay olmadan önce kenevir vardı, kenevirin yasaklanması ile beraber bahçeler hep çaylık oldu. Şimdi yeniden kenevir ekmeye başladılar. Ben de çocuklara bildiklerimi öğretmeye çalışıyorum” dedi.
‘GELENEĞİ YAŞATIYORUZ’
Tarık Şuşoğlu da “Dedelerimizden kalan bir kültürü yeniden yaşatmaya çalışıyoruz, bizim için ayrı bir heyecan. Kenevir bu bölgede eskiden çok yaygın olarak kullanılır ve ağırlıklı olarak ip yapılırdı. Biz de bu geleneğin yaşaması için 2019 yılında kenevir ekmeye başladık. Kenevirden ip yapıyoruz, ipi de kumaşlara dönüştürüyoruz. Biz 250 metrekare bir alanda ekim yapıyoruz, bu bize yeterli oluyor” diye konuştu.
FOTOĞRAFLI
