Gürkay GÜNDOĞAN/ZONGULDAK,(DHA)- TÜRKİYE Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Genel Müdürü Melih Han Bilgin, Karadeniz’de keşfedilen doğalgazın deniz altından kurulacak 150 kilometrelik boru hattıyla Filyos’tan kara terminaline bağlanacağını anlatarak, “Nihai hedefimiz 2023 olarak ilk faz üretimini karaya ulaştırarak devreye almak ve milletimizin hizmetine sunmaktır” dedi.
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nce (ZBEÜ) Filyos Vadisi Projesi’ne akademik, teknolojik ve bilimsel altyapı desteği sağlanması amacıyla ‘Gelecek Filyos’ta şekilleniyor’ başlığıyla ‘Filyos Çalıştayı’ düzenlendi. Yatırım, üretim ve istihdam konularının ele alındığı çalıştaya, TPAO Genel Müdürü Melih Han Bilgin, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürü Yalçın Eyigün, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Büyükdede online sistemle konuşmacı olarak katıldı. Sezai Karakoç Kültür Merkezi’ndeki çalıştayı, Zonguldak Valisi Mustafa Tutulmaz, Zonguldak Belediye Başkanvekili Murat Uzun, BEÜ Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çufalı, Bartın Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Orhan Uzun ve davetliler izledi. Açılış konuşmasını yapan Prof. Dr. Mustafa Çufalı, endüstri tesisleri için gerçekleştirilen Filyos vadisi projesinin Türkiye’nin en büyük 5 yatırımı arasında yer aldığını söyledi. Türkiye’nin Karadeniz’e komşu ülkeler arasında en uzun kıyı şeridine sahip ülke konumunda olduğunu ifade eden Prof. Dr. Çufalı, “Konteynır, dökme yük ve kuru yükler için gerekli liman tesislerini bünyesinde barındıran Filyos Limanı, serbest ve endüstri bölgesi yatırımlarıyla birlikte bölgeye önemli bir zenginlik katacak. Bulunduğu jeopolitik konumu itibariyle de başta Karadeniz havzası ve doğalgaz ülkeleri olmak üzere ülkemizin ulusal ve uluslararası ticaretine çok büyük rol oynayacaktır” dedi.
KARADENİZ’DEKİ EN BÜYÜK DOĞALGAZ REZERVİ
TPAO Genel Müdürü Melih Han Bilgin, doğalgazın karaya çıkartılacağı Filyos Limanı’nda yapılacak olan çalışmaları anlattı. Karadeniz’de keşfedilen 405 milyarmetreküp doğalgazın bugüne kadar Karadeniz’de keşfedilen en büyük doğalgaz rezervi olduğuna dikkat çeken Bilgin, ayrıca petrol sektörü açısından da 2’nci büyük keşif olduğunu söyledi. Sakarya Gaz Sahası’nda saha geliştirme faaliyetlerine başladıklarını ifade eden Bilgin, “Bu kapsam içerisinde rezervuarın sınırlarının anlaşılması, rezervuar karakteristiğin tespit edilmesi amacı ile tespit kuyuları kazıyoruz. Tespit kuyuları nitelikleri itibariyle arama kuyularından daha farklı kuyular. Üretim kuyuları öncesinde sahanın iyice anlaşılması için yaptığımız çalışmalar. Bu sürecin tespit kuyuları sonucunda arkasından Kanuni sondaj gemimiz ile kuyu testleri ve kuyuların tamamlama operasyonları gerçekleştirilmesi planlamış durumda. Kanuni Sondaj gemimiz de bu süreç içerisinde bu çalışmalara başlayacak” diye konuştu.
SAKARYA GAZ SAHASI’NDAKİ SİSMİK ÇALIŞMADA SONA GELİNDİ
Bilgin, Sakarya Gaz Sahası’nda çalışmalarının yoğun bir şekilde devam ettiğini ve çalışmaların sürdüğü Türkali-2 kuyusunda an itibariyle 3.273 metre derinlikten operasyonun sürdüğünü söyledi. Saha içerisinde planlanan sismik çalışmanın yüzde 80’ini tamamladıklarını anlatan Bilgin, şöyle dedi:
“2000 kilometrekare bir sismik alan içerisinde 2019 yılında toplanmış bir sismik verinin değerlendirmesi sonucu verilen bir operasyon olan TUNA-1 kuyusunun ve bu konuda gerçekleştirilen keşfin arkasından sahadaki diğer yapıları sahanın büyük fotoğrafını görebilmek için daha büyük boyutta bir sismik çalışma planlandı ve bu sürecin yüzde 80’i tamamlandı. Mart ayının 15’inde bu bahsettiğim büyük sismikler derlenmiş olacak. Arkasından işlenmesi ve yorumlanması sürecine geçilecek. Şu anda büyük alanda veri toplama işlemimiz devam ediyor. Yaklaşık 10.000 kilometrekare bir alanda veri topluyoruz. Türkali-1 kuyusunun ardından Türkali-2 sondajına başladık. An itibariyle 3.273 metre derinlikten karatama operasyonu sürüyor. Rezarvuarın belli seviyelerini daha iyi anlayabilmek için log alma işlemlerimizin yanında kalıplarımız alıp jeolojik yapıya daha hakim olabilmek için buradaki laboratuvarlarımızda inceliyoruz. Şu anda 3.273 metrede devam eden kuyumuz 3.950 metrede sonlanacaktır. Mart ayı içerisinde operasyonları da tamamlayıp bundan sonra Fatih sondaj gemisinin diğer operasyonları ile ilişkili çalışmalarımızı yürüteceğiz.”
‘KUYU TESTLERİ NİSAN’DA KANUNİ GEMİSİNDE BAŞLAYACAK’
Bilgin, Türkali-1 ve Türkali-2 kuyularında gerçekleştirilecek kuyu testleri operasyonunun Nisan ayında Kanuni Sondaj Gemisi’nde başlayacağını söyledi. Karadeniz iş planı çerçevesinde Sakarya sahasındaki tespit kuyularının yanı sıra Karadeniz’in diğer sahalarında da çalışmalar planladıklarını ifade eden Bilgin, “Sakarya’nın yeni potansiyel sahalarında da çalışmalarımıza arama kuyuları ile devam etmeyi planlıyoruz. Karadeniz’deki çalışmalarımız şu anda Sakarya üzerinde Sakarya Gaz Sahası üzerinde saha geliştirme faaliyetleri olarak yürütülmekte oysa bizim arama faaliyetlerimizi de devam ettirmek gibi bir kararlılığımız var. Bu çerçeve içerisinde ekipmanlarımızı zenginleştirmek, becerikli nitelik ve nicelik olarak sayısını artırmak planlarımız dahilindedir. Çünkü biz bir taraftan saha geliştirme çalışmaları yürütürken öbür taraftan yine Karadeniz’de Doğu Akdeniz’de yaptığımız görevler gibi Karadeniz’de de potansiyeli olan alanları gecikmeden tespit edip ortaya çıkartıp ekonomiye kazandırmak için yoğun bir çaba içerisindeyiz. Haziran ayı itibarıyla bütün bu kuyu testlerinin sonuçlarını Türkali-1 ve Türkali-2 ile yaptığımız çalışmaların sonuçlarını uzun dönemde akışla beraber daha iyi tanıyacağımızı düşünüyoruz” diye konuştu.
‘FATİH VE KANUNİ’NİN ÇALIŞMALARI TİTİZLİKLE PLANLANDI’
Filyos bölgesinde yapılacak kara üretim merkezlerinin de bir parçası olan Sakarya Sahası Geliştirme Projesi için on kuyu sondajı planladıklarını aktaran Bilgin, Fatih ve Kanuni sondaj gemilerinin yapacağı çalışmaları anlatarak, şöyle dedi:
“Karadeniz İş Planı çerçevesinde hem Fatih hem de Kanuni sondaj gemimizin çalışmaları ve adım adım ne yapacakları titizlikle belirlendi. Bu çerçevede Fatih sondajları tamamladıktan sonra, Kanuni kuyu testlerini ve kuyu tamamlama operasyonlarını yapmak üzere Fatih’in kazdığı kuyuları bitirecek. Çalışmalar bu şekilde bir nitelik içerisinde planlandı. Bir yandan deniz planına ilişkin ön mühendislik çalışmalarını sürdürüyoruz. Yani deniz tabanına yerleştireceğimiz sistemler kuyularda yapılacak olan üretimin toplanacağı manifoldlar gaz hazneleri, denizin 2.100 metrekarelik tabanına yüksek teknoloji robotlarla yerleştireceğimiz deniz tabanı sistemleri ile beraber deniz yüzeyinde herhangi bir platform deniz yüzeyine bir şekilde herhangi bir sebeple çıkış gündemimizde yok, bir aramamız araştırmamız da yok. Bütün denizcilik faaliyetleri açısından da açık olacak. Denizlerdeki faaliyetlerimiz özellikle balıkçılığın yoğun olduğu bir saha. O açıdan önemli olacağını düşünerek altını çizmek isterim.”
‘DOĞALGAZ, 150 KİLOMETRELİK HATLA KARAYA ULAŞTIRILACAK’
Doğalgazın karaya çıkartılacağı Filyos Limanı’ndaki çalışmaları da anlatan Bilgin, deniz altından karaya ulaşacak 150 kilometre uzunluğunda bir boru hattıyla doğalgazın kara terminaline bağlanacağını ifade ederek, “2022 yılının sonlarına doğru deniz tabanı üretim ve iletim sistemlerine ait ekipmanlarının serimlerine başlamayı planlıyoruz. Bu yıl içerisinde bulunduğumuz yıl altyapı ve kritik ekipman tedariği sürecidir. Önümüzdeki yıl ise bunların yerleştirilmeleri ile ilişkili süreç başlayacak 2023 bizim için artık ekipmanların ve sistemin devreye alınma yılı olacak. Bütün bu çalışmalar içerisinde şunun altını çizmek isterim ki devletimiz açısından son derece önemli getiriler sağlayacak, milletimiz açısından çok önemli kazançlar sağlayacak olan bu projeye devletimizin bütün kurumları tarafından en üst düzeyde destek verilmekte. Filyos’ta kara tesislerimizi kurmak için Filyos Nehri’nin liman ağzındaki doğu kısım kurumumuza tahsis edildi ve biz de burada çalışmalarımızı yoğunlaştırdık. Bu proje ithalatı azaltacak ve Türkiye’nin en önemli meselelerinden birisi olan enerji kaynaklı cari açık meselesine de merhem olacak. Önemli bir milli teknoloji hamlesi kazandıracak. Çünkü petrol sektörü, çok yüksek teknoloji bileşeni içeren bir sektördür. Bu sektörde görev yapacak arkadaşlarımız mühendisler, teknisyenler, yabancı firmalar, yerli firmalarımız ve onların yerli alt yüklenicilere vesaire bir büyük bir resim, büyük bir oyundan bahsediyoruz” dedi.
‘1 MART’TA MAKİNELER FİLYOS LİMANI’NA GİRECEK’
Filyos Limanı’nda kendilerine tahsis edilen alandaki zemin etüdü çalışmalarının devam ettiğini ifade eden Bilgin, alınacak sonuçlara göre zemin güçlendirme ve temel inşaat çalışmalarına geçileceğini söyledi. 1 Mart itibarıyla makinelerin sahaya gireceğini belirten Bilgin, şöyle dedi:
“Çünkü takvimimiz 2023 yılında gazı kara terminalimize getirmek için verdiğimiz taahhüt aslında bu çalışmaları çok zamanında yapabilmek mecburiyetinde bırakıyor bizi. 1 Mart bizim için sahada iş makineleri ile beraber yüzeyi hazırlamak için başlayacağımız tarih olarak planlandı ve çok şükür bir aksilik olmadan 1 Mart’ta bu çalışmalara başlayacak şekildeyiz. Kara tesislerinde gazın alımı için gerekli inşaat çalışmalarını 2023 yılında bitirerek bir an önce üretime başlamayı hedefliyoruz. Türkiye Cumhuriyeti enerjide büyük bir cari açık meselesi ile karşı karşıya. Bu projenin takvimi üzerinde büyük baskılar var. Yapabildiğimiz en kısa süre içerisinde keşke mümkün olsa da projeyi yarın, önümüzdeki hafta devreye alabilecek durumda olsak ancak tabi bu kadar büyük ölçekli, yoğun teknoloji bileşeni içeren bir proje için bütün bu takvim baskılarıyla 2023 oldukça iddialı bir hedef olarak görülmektedir. Biz bunu realistik olduğunu düşünüyoruz ve bu tarihten altına girmiş durumdayız kurumsal olarak. Çıkarılacak gazın karaya ulaşacağı Filyos limanı bu çerçeve içerisinde dünya çapında bir teknoloji operasyonuna sahne olacak. Bu proje içerisinde çalışacak firmalar, mühendisler, teknisyenler ama en önemlisi de bölge halkı açısından bölgedeki gençlerimiz açısından, bölgedeki üniversitelerimiz açısından çok önemli girdiler sağlayacak. Bunu üniversitelerimizle bölgedeki kamu kurumu ve kuruluşlarıyla valiliklerimizle belediyelerimizle halkımızla vatandaşlarımızla birlikte planlayarak birlikte faydalar üreterek yürüyeceğiz. Filyos vadisi ülkemizin mücevherlerinden birisidir. Filyos çayı ve ekolojisi bizim için çok değerli çok önem veriyoruz. Mümkün olduğu kadar çevre dostu bir sistem kuracağız. Bölgede doğal hayata dokunmadan aslında orada doğal yaşamı devam ettirecek şekilde planlıyoruz. Bu çerçevede çok önemli ve ciddi projeler hazırlıyoruz.”
‘BÜTÜN OPERASYONLARIN MERKEZİ FİLYOS LİMANI OLACAK’
Filyos Limanı’nın birçok operasyonun yürütüldüğü merkez konumunda olduğunu ve olacağını ifade eden Bilgin, lojistik merkezinin de kapasitesinin arttırıldığını söyledi. Filyos Limanı’nın gazın karaya çıkarılma çalışmalarında birçok gemi operasyonuna sahne olacağını ifade eden Bilgin, “Bütün boru hattı gemileri, kuyu başı sistemlerini indiren gemiler, sondaj gemileri, kuyu tamamlama gemileri, onlara destek veren gemiler gibi bütün bu trafiği düşündüğümüzde Filyos limanı bizim son derece aktif olarak kullanacağımız bir liman merkez olacaktır. Ayrıca bir yer bilimleri merkezi Filyos’ta bu özellikle Karadeniz havzaları için bir alan oluşturacağız. Sonuç olarak tüm bu sürecin içerisinde Filyos’ta yapılacak çalışmalar lojistik merkezimiz, kara üretim tesisleri ve yer bilimleri merkezi Filyos’ta büyük bir dinamizm getireceğini düşünüyoruz. İthalatı azaltacak bu proje önemli bir milli teknoloji hamlesi ortaya koyacaktır. Nihai hedefimiz 2023 olarak ilk faz üretimini karaya ulaştırarak devreye almak ve milletimizin hizmetine sunmaktır. Bu on kuyuyla beraber sağlanacak olan üretim planlandı ve optimizasyonu yapıldı. Hangi güzergahla bölgeye çıkacağımız bellidir. Çıkaracağımız doğalgaz Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlayacaktır. Ülkemizin kalkınmasına ve gelişmesine hizmet edecek. Tüm bu faaliyetler için Filyos bölgesi hem ticari hem endüstriyel bir lojistik enerji üssü haline gelecek” dedi.
FOTOĞRAFLI
