Ramazan SARIKAYALI/KUMLUCA (Antalya), (DHA) – ANTALYA’nın Kumluca ilçesinde deve sahipleri koronavirüs pandemisi nedeniyle güreşlerin yapılamadığını belirterek, develerin güreşemediği için hırçınlaştığını, kendi kendilerine zarar vermeye başladığını söyledi. Güreş devesi sahipleri seyircisiz de olsa yılda bir kez müsabakaların yapılmasını istedi.
Ege ve Akdeniz yöresinde geleneksel deve güreşleri pandemi nedeniyle yapılamıyor. Kumluca’daki güreş devesi sahipleri, antrenman yürüyüşleri dışında develeri hanlarından çıkaramadıklarını belirterek, güreşemeyen hayvanların çok hırçınlaştığını ve kendi kendilerine zarar vermeye başladığını vurguladı. Hayvan sahipleri seyircisiz de olsa yılda bir kez deve güreşlerinin yapılmasını istedi.
‘KAMYON GELİNCE DEVELERİ TUTAMIYORUZ’
Salih Bey Kırkdirekli, Salih Bey 07, Salih Bey Muhtar ve Salih Bey Baron adlı 4 güreş devesi olan sebze ve meyve komisyoncusu, müteahhit Sait Öztürk, güreşemeyen develerin strese girdiğini, bu yüzden kendilerine zarar verdiğini ve havutlarını yemeye başladığını söyledi. Öztürk, içgüdüsel olarak kasım ve mart ayları arasında güreşe hazır olan develeri han önüne kamyon geldiği zaman tutamadıklarını dile getirdi.
‘GÜREŞLERİMİZ FOLKLORİKTİR’
Sait Öztürk, “Güreş develerimizin sıkıntısı var. Develerimiz strese giriyor. Çünkü bu develer devamlı güreşe hazır. İçgüdüsel olarak güreşiyor. Bu hayvanlar birbirine yanaştığında zaten güreşmek istemiyorsa rakibine yanaşmaz. Develerimiz güreşirken ağızlarını keten iple bağlıyoruz. Birbirlerine zarar vermesini engelliyoruz. 3 dakikayı geçmeyen güreşler yaparız. 3 dakikada develerimiz birbirine üstünlük kurmasa bile ayırırız. Bizim güreşlerimizin iddia ve bahisle olmaz. Folklorik bir gösteridir. Biz sadece kültürlerimizi yaşatmaya çalışıyoruz” dedi.
’10-15 BİN SEYİRCİ ÖNÜNDE DEVE GÜREŞLERİ YAPIYORUZ’
Pandemi nedeniyle güreşlerin yapılmamasının develere zarar verdiğine vurgu yapan Öztürk, şöyle konuştu:
“Bize de maddi olarak zarar veriyor. Develerimizin bakımı inanılmaz derecede zor. Gördüğünüz gibi develerimizin damı 300 metrekareden oluşuyor. Kendi evime, kendi çocuklarıma nasıl masraf ediyorsam bunlara da o şekilde masraf ediyorum. Develerimin yediğinden içtiğinden kesinlikle bir şey eksik etmiyorum. Türkiye’de develer folklorik amaçlı güreştiriliyor. Bir de turizmde kullanılıyor. Pandemi dolayısı ile güreşler olmazsa bakım maliyetleri çok fazla olduğu için develerimizi satmak veya kesmek zorunda kalırız. O zaman da Türkiye’de devecilik biter, kültürümüz biter. Peygamber Efendimizin hayvanıdır bunlar. Bize onlardan gelen bir kültürdür. Mirastır. Bunları korumamız lazım. At yarışları yapılabiliyorsa deveciler de develerini seyircisiz olarak güreştirebilir. Süper Lig’de seyircili oynandığında bazı takımlar 300-500 kişiye maç oynarken, biz 10- 15 bin seyirci önünde deve güreşleri yapıyoruz.”
‘BİR DEVENİN YILIK 10 BİN LİRA MASRAFI VAR’
Deve bakıcısı Mustafa Töngüşlü ise “Bakımı bayağı meşakkatli olur. Oldukça masraflı bir iş yani. Yazın 30-40 litreye yakın su içerler. Kışın az içer. Günde bir veya iki litre civarında içerler. Antrenman yaptırmak lazım. Bu develer güreşmediği için her tarafını yedi. Kendine zarar veriyor. Demir korkuluklarla bağlıyoruz. Demirler olmazsa havudu komple yer bunlar. Tüm bunlar güreşmediği için oluyor. Çünkü bu hayvanların güreşmek genetiğinde var. Bunlar içgüdüsel olarak güreşmek zorunda. Kasım ve mart ayları arasında güreşmek zorundalar. Şu anda tek devenin yılda 10 bin lira bakım masrafı var” dedi.
‘YILDA BİR KEZ DE OLSA SEYİRCİSİZ YAPILSIN’
Güreş devesi sahibi Vedat Bircan da “Kasım ile mart ayları arasında develerimizin güreşmesi gerekiyor. Kendi sporunu aldırmamız gerekiyor. Kızgınlık dönemini rahat geçirmesi gerekiyor. Güreştirmediğimiz zaman da kendi kendine zarar veriyor. Ne yapıyor. Havudunu yemeye başlıyor. Daha fazla saldırgan oluyor. Seyircisiz de olsa yılda bir defa güreş yapılmasını istiyoruz” diye konuştu.
GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ:
– Deve güreşlerinden görüntü
– Deve hanında develeriyle ilgilenen deve sahipleri
– Deve sahibi Sait Öztürk ile röportaj
– Deve bakıcısı Mustafa Töngüşlü ile röportaj
– Deve sahibi Vedat Bircan ile röportaj
(FOTOĞRAFLI)
